Эрүүл, цэвэр агаарт амьдрахын 7 гайхамшигт давуу тал

Гол санаа

Эрүүл, цэвэр агаарт амьдрахын ач холбогдол нь зөвхөн бидний бие махбодийн эрүүл мэндээр хязгаарлагдахгүй. Энэ нь сэтгэлзүйн амар амгалан, эдийн засгийн тогтвортой өсөлт, хүүхдийн эрүүл өсөлт, нийгмийн хамтын дэвшил, байгальд үзүүлэх хариуцлагатай өөрчлөлт зэрэг олон давуу талыг зэрэг бүрдүүлдэг. Доорх онцлох гол санаануудаар дамжуулан цэвэр агаарт амьдрах олон талт давуу талаар дэлгэрэнгүй ойлголт аваарай.

Бие махбодийн хөлдүйн эрүүл мэндийг дэмждэг: Цэвэр агаартай бүсэд амьдрах нь амьсгалын замын, зүрх судасны өвчин болон харшлын эрсдэлүүдийг үлэмж бууруулдаг. Энэ нь иргэдэд урт удаан, эрч хүчтэй амьдрах үндэс болдог.
Сэтгэл санаа, аюулгүй байдлыг дээшлүүлдэг: Цэвэр агаарт байнга байх нь стресс, анхаарал сарнилт, түгшүүрийг бууруулж, амар амгалан, төвлөрлийг нэмэгдүүлдэгээрээ оюун сэтгэлд эергээр нөлөөлдөг.
Эдийн засгийн талаарх урт хугацааны өгөөжтэй: Эрүүл агаартай бүсэд амьдрагчдын эмнэлгийн зардал, эмэнд зарцуулах зарлага эрс бага байдаг. Түүнчлэн эдийн засгийн бүтээмж өсөж, үл хөдлөх хөрөнгийн үнэ цэнэ нэмэгддэг.
Хүүхдүүдийн өсөн торних эрүүл орчин: Хүүхдүүд цэвэр агаарт амьдарснаар дархлаа сайтар хөгжиж, сэтгэн бодох чадвар, сурах идэвхи нэмэгддэг.
Нийгмийн хамтын хөгжлийг дэмжих: Хамтдаа эрүүл орчинг бий болгосноор нийгмийн харилцаа, итгэлцэл, хамтын ажиллагаа өсөн нэмэгддэг.
Байгаль, экологид эерэг хувь нэмэр оруулах: Цэвэр агаарт амьдрах дадал нь байгаль орчинд хал багатай байх, ургамал амьтан, экосистемийг хамгаалах нөхцөлийг бүрдүүлдэг.
Өөрийн болон гэр бүлийнхээ амьдрах орчныг сайжруулахад хувь нэмэр оруулах: Айл бүр орчны цэвэрлэгээ, мод тарих, агаар шүүгч суурилуулах, хогийн менежмент хийх зэргээр өөрөө ч идэвхтэй оролцож чадна.

Цэвэр агаарт амьдрахын энэ мэт олон шинжит давуу талыг ухамсарлах нь зөвхөн эрүүл мэндийн баталгааг авахын зэрэгцээ ирээдүйнхээ төлөө хийж буй чухал, ухаалаг хөрөнгө оруулалт юм. Бодит амьдралд хэрхэн хэрэгжүүлэх талаар дараах хэсэгт дэлгэрэнгүй судлая.

Танилцуулга

Хүн өдөр бүр дунджаар 20,000 гаруй удаа амьсгалдаг. Энэ нь бидний бие, сэтгэл, эрүүл мэнд, нийгмийн харилцаанд хэрхэн хүчтэй нөлөөлдгийг төдий л анзаардаггүй. Цэвэр агаарт амьдралын давуу тал нь зөвхөн өвчинээс сэргийлэхэд бус, илүү өргөн хүрээнд гэр бүл, хүүхэд, хамт олон, бизнес, боловсрол, байгаль орчинд гарах үр өгөөжөөр дамжин илэрдэг.

Цэвэр орчинд амьдарна гэдэг өөртөө төдийгүй ойр дотнын хүмүүстээ, цаашлаад ирээдүйн нийгэмд хариуцлагатай хөрөнгө оруулалт хийж буй хэрэг юм. Агаарын бохирдлын сөрөг үр дагаврыг багасгахын тулд тогтвортой, хамтын шийдлүүдийг эрэлхийлэх нь өнөөгийн нийгмийн гол зорилтуудын нэг болж байна. Бид амьдралын эрүүл стандартын суурь болсон цэвэр агаартай орчны давуу тал, практик зөвлөгөө, асуудлыг шийдвэрлэх боломжийг хамтдаа өрнүүлж үзье.

Эрүүл цэвэр агаарт амьдрахын эрүүл мэндийн хувь нэмэр

Физик эрүүл мэндийн ашиг тус

Эрүүл, цэвэр агаар нь хүний биеийн чадавхид өдөр тутам мэдэгдэхүйц нөлөө үзүүлдэг. Монгол шиг эрс тэс уур амьсгалтай оронд, ялангуяа өвөл агаарын бохирдол өндөр үед, цэвэр агаартай бүс нутгийн оршин суугчид дараах томоохон давуу талыг эдэлдэг:

– Амьсгалын замын өвчний эрсдэлийг бууруулна: Цэвэр агаартай бүсэд багтраа, гуурсан хоолойн үрэвсэл, уушигны өвчний түвшин хотоос 30–40%-иар бага байдаг.

– Дархлаа бэхжүүлж, халдварт өвчлөлөөс сэргийлнэ: Сүүлийн үеийн судалгаагаар, цэвэр агаарт байсан хүүхдүүд ба насанд хүрэгчдийн халдварт өвчлөл тусах тохиолдол 20–25%-иар багасдаг.

– Зүрх судасны өвчнөөс хамгаална: Агаарын бохирдлогоос цэвэр агаарт шилжсэн иргэдийн дунд цусны даралт тогтворжиж, зүрх судасны эмгэгийн зардал мэдэгдэхүйц буурахад хүргэдэг.

– Хүүхдийн биеийн болон оюуны хөгжил: Хүүхдүүдийн уушги, төв мэдрэлийн тогтолцоо бүрэн хөгжиж дуусаагүй байх үедээ амархан өртөмтгий тул, цэвэр агаарт өсгөж торних нь дархлааг бэхжүүлж, сурах болон анхаарал төвлөрөлд урт хугацааны эерэг нөлөө үзүүлдэг.

Эрүүл агаартай орчинд ажиллах, амьдрах нь зөвхөн эрүүл мэнд төдийгүй сэтгэл зүйн амар амгаланд ч дам нөлөөлдөг бөгөөд энэ нь дараагийн хэсэгт илүү дэлгэрэнгүй гарна.

Сэтгэл зүй, нийгмийн харилцаа ба цэвэр агаарт амьдрахын нөлөө

Оюун санааны амар амгалан ба хамтын дэмжлэг

Цэвэр агаартай орчин нь хүний оюун санаанд шууд нөлөөлдөг. Тайван, гэрэлтэй, агаар сайтай нөхцөлд хүмүүсийн стресс, түгшүүр, анхаарал сарнилт багасаж, бүтээлч, сэргэг байдал нэмэгддэг.

Стресс, түгшүүрийн бууралт: Бодит тохиолдлоос харахад, цэвэр агаартай хорооллын оршин суугчдын стрессийн индекс бохирдолтой бүсийнхээс хамаагүй бага байна.
Амьдралын чанарын өсөлт: Байгальд ойр орчин, агаар цэвэршүүлэх хамтын ажиллагаа нь хөршүүдийн харилцаа, нийгмийн оролцоо, гэр бүлийн уур амьсгалд эергээр нөлөөлдөг.
Хүүхдийн харилцаа, төлөвшил: Байгальд ойр, цэвэр агаарт тоглож, сурч өсдөг хүүхдүүдийн сэтгэл санаа тайвширч, сурлага, харилцаа нь тэр дороо сайжирдаг.

Сэтгэл зүйн эерэг өөрчлөлт нь хувь хүний амьдралын чанарыг дээшлүүлэхээс гадна, хамтын нийгэмд итгэлцэл, дэмжлэгийг нэмэгдүүлэх чухал хүчин зүйл болж байна. Үүнээс гадна эдгээр үр ашиг нь эдийн засгийн амжилттай салшгүй уялдан оршдог.

Эдийн засгийн урт хугацааны үр ашиг болон нийгмийн хөгжлийн хөшүүрэг

Эрүүл агаартай бүсэд амьдрахын санхүүгийн болон бүтээмжийн давуу талууд

Цэвэр агаартай бүсэд амьдрахад зөвхөн эрүүл мэндийн ашиг гэхээс гадна эдийн засгийн тогтвортой өсөлт, санхүүгийн ухаалаг сонголтыг дагуулдаг.

Эмнэлгийн зардал бодитоор буурна: Агаарын бохирдолтой бүсэд гэр бүл жилд 1.5 сая төгрөгийн эрүүл мэндийн зардал төлдөг бол, цэвэр агаартай бүсэд энэ дүн 600,000 төгрөгт хүрдэг.
Ажиллах чадвар, бүтээмж дээшилдэг: Цэвэр агаарт ажилладаг баг хамт олны бүтээмж 15–20%-иар нэмэгдэж, ажлын өдрийн алдагдал багасдаг.
Үл хөдлөх хөрөнгийн үнэ цэнэ: Цэвэр агаартай бүсэд байр, үл хөдлөхийн үнэ хотын төвийнхөөс 25–30%-иар өндөр байгааг судалгаанууд харуулж байна.

Байгаль орчинд хариуцлагатай хандсан өдөр тутмын дадал нь компанид томоохон санхүүгийн хэмнэлт, брэндийн үнэ цэнийг өсгөх суурь болдог. Бид олж буй энэ ашигтайгаа хамтад нь байгальд ээлтэй, хамтын ажиллагаа бүхий практик алхамтай хослуулах шаардлагатай.

Агаарын бохирдлыг бууруулах нь: Хувь хүн, хамт олны хувь нэмэр

Салбар бүрт хэрэгжүүлэх бодит алхмууд

Агаарын бохирдол хүн бүхэнд хор уршигтай. Эрүүл мэнд, оюун санаа, бизнес, боловсрол, тээвэр, үйлчилгээ, экологид ч гэсэн нөлөөлнө. Агаарын бохирдлыг бууруулахад дараах практик алхмуудыг санал болгоё:

Гэр ахуйн түвшинд: Цэвэрлэгээ тогтмол хийх, гэрийн тэжээвэр амьтны үс, тоос тоосонцорыг багасгах, агааржуулалт сайжруулах, агаар шүүгч, чийгшүүлэгч төхөөрөмж ашиглах.
Гаднах орчиндоо: Мод тарих, цэцгийн булан засах, гудамжны цэвэрлэгээнд оролцох, олон нийтийн аянд идэвхтэй оролцох.
Байгууллага, хамтын санаачилга: Ажилчдын эрүүл орчныг дэмжих бодлого хэрэгжүүлэх, эрүүл агаар бүхий ажлын байр, сургалтын орчин бүрдүүлэх, эко төсөл, харилцан хяналт хийх.
Боловсролын салбарт: Сургуулиуд агаарын бохирдлын мэдээллийг сурагчдад өгч, эко дадал бий болгохыг уриалах, цэвэр агаарт хичээллэх газрын тоог нэмэгдүүлэх.
Үйлчилгээ, үйлдвэрлэлийн салбарт: Агаар шүүгч суурилуулах, автозамын орчныг цэвэр байлгах, хог хаягдлын зөв менежменттэй болох замаар ногоон менежментийг дэмжих, хэрэглэгч, үйлчлүүлэгчдэд урамшуулал санал болгох.

Ийм хамтын үйл ажиллагааны үр дүнг Сонгинохайрхан дүүргийн жишээгээр харж болно. Тус дүүргийн нэг цэцэрлэг коллектив хамтран 50 мод тарьж, хүүхдийн амьсгалын замын өвчлөл 60%-иар буурсныг эмч нар баталсан юм. Иймэрхүү жишээ олон салбарт амжилттай хэрэгжиж байна.

Өдөр тутмын амьдралд цэвэр агаарыг хэвшүүлэх зөвлөмжүүд

Томчууд, хүүхэд, байгууллага бүрд зориулсан практик алхмууд

Цэвэр агаарт амьдрах дадлыг өдөр тутамдаа суулгахын тулд энгийн зөвлөгөөнүүдийг дадал болгоход л хангалттай.

Гэр байраа тогтмол агааржуулах: Өдөрт 2–3 удаа цонх нээж, гэр, цэцэрлэг, сургууль, албан газрын агаарыг солих.
Агаар шүүгч болон чийгшүүлэгч төхөөрөмж ашиглах: Ялангуяа өвлийн улиралд бага насны хүүхэд, настай хүмүүст эдгээр төхөөрөмж эрүүл мэндэд онцгой ач тустай.
Гэр дотор химийн бодис хэрэглэхээс зайлсхийх: Аюулгүй, органик гаралтай цэвэрлэгээний бүтээгдэхүүн сонгох.
Гаднах агаарт тогтмол гарах: Амралтын өдрүүдээр модтой, цэцэрлэгтэй газарт зугаалах, хүүхдүүдээ гадаа тоглуулах; байгууллага, баг хамт олон, анги хамт олноороо байгальд алхах, амрахыг зохион байгуулах.
Хамтын цэвэрлэгээ, эко аянд оролцох: Хөршүүдтэйгээ нийлж орц, гудамж, ногоон байгууламжаа цэвэрлэх; эко төслүүдэд хамтарч бүтээлч байдлыг нэмэгдүүлэх.

Цэвэр агаарт амьдрах дадлыг гарцаагүй амжилттай хэрэгжүүлэх үндэс нь хувь хүн, гэр бүл, ажил, сургууль, хамтын нийгэм бүрийн хандлага, манлайлалд орших юм.

Дүгнэлт

Цэвэр агаарт амьдрахын ач холбогдлыг өргөн хүрээнд ойлгох нь эрүүл бие, сэтгэл зүй, тогтвортой эдийн засаг, хамтын нийгмийн хөгжлийг давхар хөхиүлдэг гэдгийг бодит баримтууд баталж байна. Амьсгалын замын өвчлөл, стресс, эмнэлгийн зардал буурч, хүүхдүүдэд цэвэр өсөлтийн орчин бүрдэж, хамтын бүтээмж өсөн нэмэгддэг нь энэхүү шинэ дадлын хамгийн том үр өгөөж юм. Үүнээс гадна салбар бүрийн хамтын оролцоо, цэвэр агаартай бүсийн үнэлгээ өсөж байгаа нь бизнес болон үл хөдлөх хөрөнгийн салбарт хүртэл тогтвортой амжилтын үндэс болж байна.

Цэвэр агаарт амьдрах энгийн аргуудыг амьдралын хэвшил болговол эрүүл мэнд, эдийн засаг, боловсрол, маркетинг, байгаль орчин, үйлчилгээний салбар бүр богино ба урт хугацаанд бодит үр өгөөж хүртэнэ. Ирээдүйд өрсөлдөх, хөгжил цэцэглэлтийг авчрах суурь нь энэхүү энгийн дадалд оршиж байна. Бизнес, байгууллага, хувь хүн бүр өдөр тутмынхдаа дотоод болон гадаад орчныг эрүүл байлгах, хамтын манлайллыг бий болгох, эко хандлагыг хэрэгжүүлэхэд онцгой анхаарч чадвал илүү эрүүл, тогтвортой, өрсөлдөх чадвартай нийгмийг бүтээхэд хойшлуулшгүй алхмуудыг хийж чадна. Ирээдүйн эрүүл, илүү аз жаргалтай амьдралыг бид бүгд хамтдаа бүтээж чадна. Үйлдэл хийх цаг нь өнөөдөр!